Xu hướng công nghệ sản xuất phân bón cho cây trồng đang chuyển mạnh theo hướng hiện đại, bền vững và thân thiện môi trường. Ngành phân bón không chỉ dừng lại ở các sản phẩm hóa học truyền thống mà đang phát triển mạnh các dòng phân hữu cơ, vi sinh và phân bón thông minh nhằm cải thiện chất lượng đất, giảm phát thải và nâng cao hiệu quả canh tác. Sự đổi mới này góp phần đáp ứng yêu cầu của nông nghiệp công nghệ cao và xu hướng sản xuất nông nghiệp tuần hoàn, hướng tới những dòng phân bón tối ưu hơn, an toàn hơn và bền vững hơn cho cây trồng trong tương lai.
Ngày 27/11/2025, tại Sàn Giao dịch Công nghệ (79 Trương Định, Phường Bến Thành, TP.HCM), Trung tâm Thông tin, Thống kê và Ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ TP.HCM (CISAST) đã tổ chức hội thảo “Xu hướng công nghệ sản xuất phân bón cho cây trồng”. Chương trình được triển khai theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến, thu hút sự tham gia của các chuyên gia đến từ nhiều viện nghiên cứu trong lĩnh vực nông nghiệp, môi trường và công nghệ sinh học. Tại đây, các diễn giả đã chia sẻ những phân tích và giải pháp công nghệ nhằm hướng tới một nền nông nghiệp bền vững. Sự kiện góp phần kết nối các nhà khoa học, doanh nghiệp và cơ quan quản lý, thúc đẩy ứng dụng các tiến bộ mới trong sản xuất phân bón, đáp ứng nhu cầu phát triển xanh của ngành nông nghiệp hiện nay.
Hình 1: Quang cảnh hội thảo
Thực tế cho thấy, việc lạm dụng phân bón vô cơ trong thời gian dài đã gây ra nhiều hệ lụy như suy giảm độ phì của đất, ô nhiễm nguồn nước, mất cân bằng hệ vi sinh vật đất, đồng thời để lại nguy cơ tồn dư nitrat trong nông sản, ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng. Trước những thách thức đó, các công nghệ mới dựa trên sinh học, vi sinh, nano và hợp chất hữu cơ tự nhiên đang trở thành hướng đi chủ đạo của nhiều quốc gia trong quá trình tái cấu trúc ngành phân bón. Hội thảo lần này tập trung phân tích các chủ đề xoay quanh công nghệ sản xuất phân bón cho cây trồng, với sự tham gia báo cáo của các chuyên gia:
Tại chương trình, ThS. Nguyễn Thị Vân Anh trình bày báo cáo về Xu hướng phát triển phân bón sinh học, định hướng nông nghiệp hữu cơ, dựa trên cơ sở dữ liệu WIPS Global, cho thấy đây đang trở thành định hướng chủ đạo của nông nghiệp bền vững. Báo cáo cho biết, hướng nghiên cứu nổi bật hiện nay tập trung vào phân bón sinh học nhiều thành phần, sự kết hợp giữa vi sinh vật, chất sinh học và dinh dưỡng khoáng nhằm tối ưu hiệu quả cùng với phân bón vi sinh vật chứa các chủng vi sinh có ích. Trong đó, các loài Bacillus và Trichoderma là hai nhóm vi sinh vật được đề cập phổ biến trong các sáng chế và sản phẩm phân bón sinh học hiện nay. Những tiến bộ từ công nghệ sinh học, công nghệ lên men và nano sinh học đang góp phần tạo ra các dòng phân bón an toàn, hiệu quả cao, phù hợp tiêu chuẩn nông nghiệp hữu cơ, đồng thời thúc đẩy hệ sinh thái canh tác xanh và nâng cao chất lượng nông sản.
Tiếp đó, ông Trần Minh Tiến, Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, chia sẻ báo cáo với chủ đề “Thực trạng đất nông nghiệp Việt Nam và các giải pháp bảo vệ, nâng cao sức khỏe đất”. Theo ông Tiến, đất nông nghiệp hiện đang đối mặt với nhiều thách thức như thoái hóa, nghèo dinh dưỡng, chai cứng do lạm dụng phân hóa học, ô nhiễm hữu cơ và kim loại nặng tại một số vùng canh tác. Hàm lượng mùn thấp và sự suy giảm vi sinh vật có ích khiến sức khỏe đất ngày càng bị đe dọa. Nhóm giải pháp được đưa ra bao gồm: tăng cường sử dụng phân hữu cơ, hữu cơ vi sinh; phục hồi hệ vi sinh vật đất bằng công nghệ sinh học; canh tác luân canh, xen canh; giảm phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật; phát triển nông nghiệp tuần hoàn và tái sử dụng phụ phẩm; áp dụng kỹ thuật canh tác tối thiểu và bổ sung vật liệu hữu cơ cải tạo đất. Những giải pháp này được đánh giá là nền tảng quan trọng để khôi phục độ phì, nâng cao năng suất bền vững và bảo vệ hệ sinh thái nông nghiệp.
Hình 2: PGS.TS Trần Minh Tiến, chia sẻ thực trạng đất nông nghiệp Việt Nam và các giải pháp bảo vệ, nâng cao sức khỏe đất, trực tuyến từ phía đầu cầu Hà Nội.
Ở chủ đề “Biến phụ phẩm nông nghiệp thành phân hữu cơ vi sinh bằng công nghệ sinh học”, TS. Hoàng Văn Tám, Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp Miền Nam, giới thiệu các giải pháp xử lý phụ phẩm theo hướng bền vững. Bằng việc sử dụng các chế phẩm vi sinh vật có ích như Trichoderma, Bacillus hay nấm men phân giải nhanh, phụ phẩm nông nghiệp từ rơm rạ, phân gia súc, đến vỏ tôm cá được ủ, lên men và chuyển hóa thành phân hữu cơ vi sinh chất lượng cao. Quy trình này giúp giảm ô nhiễm, cải tạo đất, tăng độ phì, kích thích hệ vi sinh vật có lợi và giảm phụ thuộc phân hóa học, phù hợp xu hướng nông nghiệp xanh và kinh tế tuần hoàn đang được quan tâm rộng rãi.
Hình 3: TS. Hoàng Văn Tám, giới thiệu các giải pháp xử lý nguyên liệu hữu cơ địa để phát triển phân bón sinh học tại hội thảo.
Tiếp nối chương trình, TS. Nguyễn Thị Ngọc Trúc, Viện Cây ăn quả Miền Nam, báo cáo chủ đề “Tận dụng nguồn nguyên liệu hữu cơ tại địa phương để sản xuất phân hữu cơ – hữu cơ sinh học”. Bà nhấn mạnh việc khai thác các nguồn phụ phẩm sẵn có như chất thải chăn nuôi, phụ phẩm trồng trọt, bùn thải ao nuôi hay vỏ trái cây, vỏ tôm cá… bằng công nghệ ủ vi sinh, lên men hoặc enzyme sẽ tạo ra các sản phẩm phân hữu cơ giá trị cao. Giải pháp này không chỉ góp phần cải tạo đất, giảm chi phí và giảm phụ thuộc phân hóa học mà còn thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn và phát triển nông nghiệp bền vững tại địa phương.
Ở phần trình bày tiếp theo, TS. Lâm Văn Hà, Viện Công nghệ Tiên tiến, giới thiệu “Quy trình chiết xuất canxi từ vỏ trứng; oligochitosan, axit amin từ vỏ đầu tôm, phối chế làm phân bón lá sinh học”. Quy trình tận dụng phụ phẩm nông nghiệp và thủy sản này mang lại sản phẩm phân bón giàu dinh dưỡng, thân thiện môi trường và có hoạt tính sinh học cao. Đây được xem là hướng đi tiềm năng giúp gia tăng giá trị cho phụ phẩm ngành nông, thủy sản, đồng thời phù hợp định hướng nông nghiệp xanh và tiết kiệm tài nguyên.
Hình 4: TS Lâm Văn Hà giới thiệu quy trình chiết xuất canxi từ vỏ trứng và oligochitosan, axit amin từ vỏ đầu tôm để sản xuất phân bón lá sinh học tại hội thảo.
Kết thúc chuỗi báo cáo, ông Nguyễn Vũ Phong (Trường Đại học Nông Lâm TP.HCM) trình bày về xu hướng “Ứng dụng vi sinh vật vùng rễ trong nông nghiệp bền vững”. Các giải pháp bao gồm sử dụng chế phẩm vi sinh, phân bón vi sinh, bổ sung hữu cơ vi sinh, công nghệ cố định vi sinh vào viên nén hoặc vật liệu mang. Nhiều hướng nghiên cứu mới cũng được nhấn mạnh như công nghệ đa chủng, phối hợp nano, vi sinh, hay ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong phân tích và tối ưu hệ vi sinh đất. Đây được xem là hướng tiếp cận chiến lược nhằm giảm phụ thuộc phân hóa học, nâng cao sức khỏe đất và tăng năng suất cây trồng theo hướng bền vững.
Hội thảo đã mang đến một góc nhìn toàn diện về những chuyển biến trong công nghệ sản xuất phân bón, đồng thời phân tích rõ các cơ hội ứng dụng tại Việt Nam. Với sự đồng hành của các chuyên gia đầu ngành, chương trình kỳ vọng hỗ trợ nhà quản lý, nhà khoa học và doanh nghiệp nắm bắt những xu hướng công nghệ tiềm năng trong sản xuất phân bón thế hệ mới, cũng như các mô hình ứng dụng hiệu quả và phù hợp với điều kiện canh tác trong nước. Đây là nền tảng quan trọng để định hình các chiến lược thúc đẩy đổi mới sáng tạo và chuyển giao công nghệ cho ngành phân bón trong thời gian tới.
Thông qua hội thảo, Trung tâm Thông tin, Thống kê và Ứng dụng Tiến bộ Khoa học và Công nghệ TP.HCM kỳ vọng đóng góp tích cực vào việc thúc đẩy đổi mới công nghệ, nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên đất, nước và hỗ trợ phát triển nông nghiệp bền vững. Đây cũng là cơ hội để doanh nghiệp, nhà nghiên cứu và cơ quan quản lý cùng trao đổi, thảo luận và tìm kiếm các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng phân bón, đáp ứng yêu cầu sản xuất hiện đại và hướng tới nền nông nghiệp thân thiện môi trường trong tương lai.
Techport.vn